Το υποκείμενο, το ρήμα και το κατηγορούμενο
Σε κάποιες προτάσεις υπάρχει μια λέξη, η οποία φανερώνει μια ιδιότητα που αποδίδεται στο υποκείμενο. Αυτή η λέξη είναι το κατηγορούμενο. Το κατηγορούμενο βρίσκεται σε πτώση ονομαστική, όπως και το υποκείμενο.
Πχ. Ο Γιάννης είναι μαθητής.
Ο Γιάννης είναι το υποκείμενο. Η λέξη μαθητής είναι το κατηγορούμενο, αφού φανερώνει την ιδιότητα του Γιάννη.
Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό (όπως στο προηγούμενο παράδειγμα), επίθετο (πχ. Ο Γιάννης είναι έξυπνος), μετοχή (πχ. Ο Γιάννης είναι κουρασμένος).
Το ρήμα της πρότασης χρησιμεύει στο να συνδέει το υποκείμενο με το κατηγορούμενο, για αυτό λέγεται συνδετικό ρήμα.
Συνδετικά ρήματα συνήθως είναι το είμαι (όπως στο παραπάνω παράδειγμα), το γίνομαι (πχ. Ο Γιάννης έγινε γιατρός), το φαίνομαι (πχ. Ο Γιάννης φαίνεται έξυπνος), το θεωρούμαι (πχ. Ο Γιάννης θεωρείταιέξυπνος), το εκλέγομαι (πχ. Ο Γιάννης εκλέχτηκε πρόεδρος), το λέγομαι (πχ. Αυτό το ζώο λέγεταιχαμαιλέοντας) κ.ά.
Το κατηγορούμενο βρίσκεται σε πτώση ονομαστική, όπως και το υποκείμενο. Έτσι το ξεχωρίζουμε εύκολα από το αντικείμενο, που βρίσκεται σε πτώση αιτιατική.
Πχ. Ο Γιάννης είναι μαθητής.
Ο Γιάννης είναι το υποκείμενο. Η λέξη μαθητής είναι το κατηγορούμενο, αφού φανερώνει την ιδιότητα του Γιάννη.
Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό (όπως στο προηγούμενο παράδειγμα), επίθετο (πχ. Ο Γιάννης είναι έξυπνος), μετοχή (πχ. Ο Γιάννης είναι κουρασμένος).
Το ρήμα της πρότασης χρησιμεύει στο να συνδέει το υποκείμενο με το κατηγορούμενο, για αυτό λέγεται συνδετικό ρήμα.
Συνδετικά ρήματα συνήθως είναι το είμαι (όπως στο παραπάνω παράδειγμα), το γίνομαι (πχ. Ο Γιάννης έγινε γιατρός), το φαίνομαι (πχ. Ο Γιάννης φαίνεται έξυπνος), το θεωρούμαι (πχ. Ο Γιάννης θεωρείταιέξυπνος), το εκλέγομαι (πχ. Ο Γιάννης εκλέχτηκε πρόεδρος), το λέγομαι (πχ. Αυτό το ζώο λέγεταιχαμαιλέοντας) κ.ά.
Το κατηγορούμενο βρίσκεται σε πτώση ονομαστική, όπως και το υποκείμενο. Έτσι το ξεχωρίζουμε εύκολα από το αντικείμενο, που βρίσκεται σε πτώση αιτιατική.
